جـامـعـه شـنـاسـان از لبـاس شـمـا چـه می فـهـمـنـد؟
شاید بتوان گفت که نوع لباس پوشیدن و رنگ پوشش خانم ها یا آقایان یا افرادی که در قوم و قبیله ها و شهرهای مختلف زندگی می کنند، نوعی قرارداد اجتماعی محسوب می شود. هر کدام از پوشش هایی که تاکنون به وجود آمده اند با توجه به مقتضیات طبیعی و فرهنگی جامعه، مناسبت داشته است….
مثلا دکمه های سر آستین مردان به این خاطر است که آنها از قدیم تاکنون پایین آستین های کت یا پیراهن خود را به وسیله آنها ببندند و پوشش مرتبی داشته باشند. به طور کلی در طول تاریخ ایران، نوع و رنگ لباس های زنانه و مردانه کاملا از یکدیگر جدا بوده اند. نمونه این گفته را می توانید در فرش پازریک که مربوط به دوران هخامنشیان است، مشاهده کنید. اگر از دیوار جنوبی موزه ایران باستان وارد شوید، دو بانوی دوره ساسانی را خواهید دید که گل مارگرت به دست دارند و لباس مخصوص زنان دوره ساسانی را به تن کرده اند.
این نمونه های مختلف به ما ثابت می کنند که لباس زنان و مردان ایرانی در طول تاریخ، شکل های مشخص و باهویتی داشته اند و امروزه هم مردان یا زنان برای نشان دادن شخصیت، فرهنگ، بومیت یا رتبه اجتماعی خود از لباس های خاصی با رنگ های مخصوصی استفاده می کنند. به عنوان مثال نوع پوشش بومیان شمال خراسان یا کردستان با لباس جنوبی ها در تمام تاریخ ایران متفاوت بوده است. چرا؟ چون اقلیم و آب و هوای این مناطق با یکدیگر تفاوت داشته اند و هر منطقه هم پوشش خاص خودش را می طلبیده است.
در بیشتر موارد ما می توانیم اقوام مختلف ایران را از روی پوشش آنها هم بشناسیم. ویژگی های قبیله ای یا خانوادگی هم می تواند در نوع پوشش ما تاثیر بگذارد. در برخی از دوره ها و حتی در همین دوره، مردمی در طبقه های اجتماعی مختلف، پوشش های متفاوتی هم دارند. از زمانی که انسان به پوشش روی آورد، سعی کرد که نوع طبقه و جایگاه اجتماعی خود را هم با استفاده از لباسی که می پوشد به دیگران نشان دهد. مثلا ما می توانیم شغل و طبقه اجتماعی، ارتشی، کارگر، پرستار و… را در بسیاری از موارد از روی پوشش آنها تشخیص دهیم.
حتی در برخی از قبایل هم فردی که به رهبری می رسد، یک شنل قرمز به تن می کند. با این حساب آقایان یا به طور کلی افرادی که با پوشش منظم، تمیز و مرتب در عرصه های مختلف اجتماعی مانند کار و تحصیل پا به جامعه می گذارند، می توانند به نوعی ارزش اجتماعی خود را هم در ذهن دیگران ترسیم کنند. به همین دلیل به تمام افراد توصیه می شود که حتما از رنگ ها و پوشش های مناسب با سن و جنسیت خود برای حضور در فعالیت های مختلف اجتماعی استفاده کنند تا بتوانند ارزش و اعتبار خود و احترام قائل شدن به دیگران را با نوع پوشش شان به اطرافیان نشان دهند.
اصلا به همین دلیل است که ما می توانیم به صراحت عنوان کنیم که لباس نشانه شخصیت افراد است. نوع پوشیدن لباس می تواند نشانگر طبقه و منزلت اجتماعی و سطح درآمد افراد هم باشد. جالب است بدانید که پس از انقلاب کمونیستی برای اینکه مردم چین و روسیه احساس کنند که همه در یک سطح قرار دارند، دولت وقت آنها اقدام به یک جور و یک مدل کردن لباس تمام افراد کرد. پس می بینید که پوشش افراد می تواند به طور مستقیم نشان دهنده نوعی قرارداد اجتماعی هم باشد.
