مانکن(فرد)
مانکن یا مدل (به فرانسوی: Mannequin) (به انگلیسی: Model) فردی است که شغلش نمایش نوعی تمثال از فرم فیزیکی بدن ایدهآل انسان در حیطه هنر و تجارت و طراحی البسه است هنرمانکنی معمولاً به معنی پوشیدن و نمایش لباسهای جدید طراحی شده توسط طراحان لباس و شرکتهای تولید پوشاک است.
در کشورهای انگلیسی زبان به مانکن، مُدِل (به معنی الگو) گفته میشود و به افرادی که در کار خود موفقتر و مشهورتر هستند سوپر مدل میگویند افرادی که برای نقاشی، مجسمهسازی، عکاسی و سایر هنرهای تجسمی الگوی هنرمندان میشوند نیز مدل نامیده میشوند
مدل و تبلیغات
در تبلیغات وابسته به مد بیشتر نوعی عکاسی با شکوه (glamor) از تصویر مدلها در پوسترهای تبلیغاتی و مجلههای مُد و زیبایی استفاده میشود برای جذب مخاطب به کار میرود. البته عکاسان برای داشتن کارهای متفاوت از ایدههای بسیار متفاوت و البته تکنیکهای بسیاری برای نشان دادن ویژگی خاص خود بهره میبرند. با توجه به توانایی ظاهری مدلها که گاه دارای جذابیتهای ویژهای جهت جذب مخاطبین هستند عکسهایی برای تقویمها، تبلیغات عامه پسند (پین-آپ)، تبلیغات محیطی مانند بیل بوردها و استندها، تبلیغات مارکها و لیبلهای لباس و لواز جانبی و البته مجلات مد مانند اِل، وُِگ و نومرو گرفته میشود و از این جهت مدلها شغلی تبلیغاتی پیدا میکنند که در چهره شدنشان نقش به سزایی دارد. در تبلیغات برای مارکها بیشتر برای لباس فصول یا )ادکلنها و عطرها و سایر مواردی که نیاز به جذب مخاطب دارند یک چهرهٔ جدید fresh face) انتخاب میشود که بیشتر از تازه واردان به عرصه مدلینگ هستند و چهره شدن برای مارکها از سوی مدلها موفقیتی چشمگیر در جهت سوپر مدل شدن است هرچند همهٔ مدلها به این موفقیت نمیرسند ولی داشتن درآمد از سوی تبلیغات مد با چهرهٔ مدلها گاه آنقدر مهم است که با از دست دادن سایز مناسب مدل بودن نیز چهرههای شناخته شده به کار گرفته میشوند و حتی در برخی مواقع سوپر مدلهای خارج از سایز جهت داشتن چهرهای شناخته شده در تبلیغات وابسته به مد دعوت به کار میشوند. در سالهای اخیر تصاویر فرش فیسهایی مانند لیندسی ویکسون Lindsey Wixson (شناخته شده برای لبهای غنچهای، نگاه خاص و دندانهای بزرگ و اگنس دینبا صورتی پسرانه و خاص) برای دو مارک معروف ورساچی ورساچه و ژان پل گوتی ژامپل گوتیه در بدو ورودشان به عرصه مد موفقیتهایی چشمگیری برای این دو مدل تازهوارد همراه داشت
نمایشهای ویژه
با اجرای مانکن ها نمایش های ویژه ی نمایش لباس ،کفش ،جواهر و سایر محصولات را به نمایش می گذارند در این نمایش ها به طرز راه رفتن مدلها دفیله یا گربه رو (cat walk) (راه رفتن مانند گربه )می گویند
آمادهسازی مانکنها در نمایشگاه مد استرالیا
نمایشها با توجه به رویکرد طراحان و سبک آنها و همچنین نوع دسته بندی لباسها متفاوتند. تولید لباس در سه دسته بندی بزرگ قرار میگیرد. نمایش برای لباسهای گروه اول: دسته بندی لباس (اوت کوتور) (شخصی دوزی) به علت سبک اینگونه لباسها که بیشتر با شکوه و همراه با کار دست هستند و همچنین پارچههای بسیار ارزشمند و گرانقیمت دارند به نوعی نمایشی با شکوه است و راه رفتن مدلها بر صحنه با نوعی وقار همراه است و زمانی بیشتر برای نمایش هر لباس صرف میشود. در گروه دوم لباس (لباسهای آمادهٔ پوشیدن)(ready to wear) با توجه به سبک لباسها و البته سلیقهٔ کارگردان نمایش گربه رو و طراح لباس، راه رفتنها سریع تر از نمایش اوت کوتور است. که در هر سال دو بار در دو فصل سرد و گرم سال توسط هفتههای مد مجموعهها به نمایش عموم در میآیند. هر چند دامنهای بسیار متفاوت و سلیقهای در این نمایشها از سوی طراحان دیده میشود ولی شباهت همهٔ این نمایشهای گروه دوم سرعت بیشتر است. گروه سوم لباسها یعنی لباسهای عامه که تولیدی انبوه دارند، ماشینی هستند و عرضهای ارزان تر از دو گروه قبل دارند، در مکانهایی با معروفیت کمتر، و سرعتی بیشتر از سوی مدلها در راه رفتن به نمایش گذاشته میشوند و این به دلیل معمولی بودن و تعداد بالای این لباسها برای تسخیر سلیقههای مختلف است. گاه این نمایشها در فروشگاهها و با مدلهایی شناخته نشده تر به نمایش گذاشته میشوند. تحصیلات در بسیاری از کشورهای غربی، طراحان، مدیران و دست اندرکاران مانکنها و صنعت مربوطه مدارس مخصوصی دارند. دانش آموختگان این مراکز در این حرفه وفن حتی دروسی مثل آناتومی بدن انسان، طراحی با نرمافزار، و مدیریت را مجبورند بگذرانند اما خود مانکنها نیز گاهی تحصیلات کلاسیک را با هنر و حرفه خود در میآمیزند. بطور نمونه، بروک شیلدز (همسر سابق آندره آغاسی) که در سن ۱۴ سالگی بر روی جلد مجله ووگ قرار گرفت، فارغالتحصیل رشته ادبیات زبان فرانسه از دانشگاه پرینستون است
بهداشت و تغذیه
مانکنهای مرد در یک نمایشگاه مد لباس مردانه در اسپانیا مانکنهای زن معمولاً مجبورند رژیم غذایی سختی بگیرند تا اندام لاغری داشته باشند. گاهی مانکنها برای موفقیت تا حد افراط پیش میروند که در مواردی حتی موجب به خطر افتادن سلامتشان نیز میگردد. در سالهای اخیر پس از مرگ چند دختر جوان مانکن بر اثر سوء تغذیه اعتراضهای اجتماعی، به خصوص از جانب فعالان حوزه زنان، به وضعیت زندگی این افراد و تأثیر نامطلوب آنها بر جامعه شدت گرفته است و کمپین ضد لاغری تشکیل شده است. فیلم مستند آمریکایی «آمریکای زیبا» (ساخت ۲۰۰۷) نیز با نگاه انتقاد آمیز خود به این مسایل به موضوع افراط در صنعت زیبایی در کشورهای غربی من جمله آمریکا میپردازد. در بعضی از کشورهای اروپایی نیز قوانینی تصویب شدهاست تا مانکنها مجبور به داشتن مدرک پزشکی باشند. مدل سایز صفر در هفته مد مادرید در سال ۲۰۰۶ مردود اعلام شد هر چند طراحان ایتالیایی مانند ورساچی، پرادا و جورجیو آرمانی در آغاز مخالف بودند ولی یکسال بعد توسط هیئتی انگلیسی در مورد سلامت مدلها متقاعد شدند تا جایی که آرمانی برای جلوگیری از بیماری انورکسیا anorexia برای مدلهای فوق لاغر بسیار تلاش کرد. بعد از منع سایز صفر سایز امریکایی ۱۴ و ۱۶ به عنوان لاغرترین سایزها اعلام شد و همچنین مدل شدن زیر ۱۶ سالهها ممنوع شد و جهت جلوگیری از استرس حفظ سایز صفر و اختلالات خورد و خوراک در میان مدلها تلاش شد. در سال ۲۰۱۰ ویکتوریا بکهام در هفته مد نیویورک به کل سایز صفر را مردود اعلام کرد و ۱۲ مدل را بسیار لاغر too skinny خواند. او اعلام کرد مدلها باید سلامت و واقعی به نظر برسند و عکسهایی با انرژِی داشته باشند تا بر نوجوانها (teens) تاثیری مثبت داشته باشند.